উষা আৰু অনিৰুদ্ধৰ পৌৰাণিক প্রেম কাহিনীত ডুব যোৱা তেজপুৰ প্রত্নতাত্ত্বিক অনুৰাগীসকলৰ বাবে এক সম্পদ। এই চিৰন্তন ৰোমাণ্টিক চহৰৰ পৰা সাত কিলোমিটাৰ দূৰত অৱস্থিত গড়দ’ল হ’ল খ্ৰীষ্টিয় সপ্তম শতিকাৰ শালস্তম্ভ যুগৰ ভাস্কৰ। ইয়াত ইটাৰ দুটাৰ টিলাৰে চিহ্নিত— দুটা মন্দিৰৰ (দ’ল) অৱশিষ্ট থকা বুলি কোৱা হয় । ইটাৰে নিৰ্মিত প্ৰাচীৰ বা গড়ৰ দ্বাৰা পৰিবেষ্টিত বাবে কিছুমানে ইয়াত ঊষা আৰু অনিৰুদ্ধক একেলগে বান্ধি ৰখা ঠাই বুলি বিশ্বাস কৰে।
বৰ্তমানৰ তেজপুৰত ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰত থকা এটা পাহাৰৰ ওপৰত এখন উদ্যান হৈছে অগ্নিগড়। পৌৰাণিক কাহিনীত কোৱা হৈছে, ঊষাক ইয়াত কাৰাগাৰত বন্দী কৰি ৰাখিছিল দেউতাক বাণাসুৰে। এতিয়া ‘ঊষা অনিৰুদ্ধ উদ্যান’ নামেৰে জনাজাত এই উদ্যানৰ পৰা মহাবাহুৰ বিস্তাৰৰ আভাস পাব পাৰি। ইয়াৰ এফালে বনাঞ্চল আৰু আনফালে সমানে সেউজীয়া তেজপুৰ। আৰু ওপৰলৈ যোৱা বৃত্তাকাৰ ছিৰিটোৰ কাষেৰে এনে ভাস্কৰ্য পোৱা যায় যিয়ে প্রেম আৰু যুদ্ধৰ কাহিনী চিত্ৰিত কৰে। সেয়া হ’ল ঊষা-অনিৰুদ্ধৰ ।
তেজপুৰতে আছে দ-পৰ্বতীয়া আৰু বামুণী পাহাৰ, যিবোৰ ধ্বংসাবশেষৰ বাবে বিখ্যাত। দ-পৰ্বতীয়া মন্দিৰৰ বৃহৎ তোৰণ ইয়াতে আছে। এইটো খ্ৰীষ্টিয় ৫ম-৬ শতিকাৰ আশে-পাশে স্থাপন কৰা হ’ব পাৰে। ইয়াত থকা নদী দেৱী গংগা আৰু যমুনাৰ ছবিৰে গুপ্ত ভাস্কৰ্যৰ শিল্প পৰম্পৰাৰ সৈতে এক ঘনিষ্ঠ আত্মীয়তা দেখা যায়। এই শিল্পই দর্শনার্থীক মন্ত্রমুগ্ধ কৰি পেলায়। বামুণী পাহাৰৰ শিলৰ খোদিতবোৰেও ঠিক সেই দৰে আকৰ্ষণ কৰে। নৱম-দশম শতিকাৰ বুলি বিশ্বাস কৰা এই খোদিত শিল্পকলা আৰু ভগৱান বিষ্ণুৰ দহটা অৱতাৰৰে গঠিত কীর্তিমুখ প্ৰতিকৃতিৰ সিজাই তোলা ক্ৰছ আকৃতিৰ ভাস্কৰ্যই মহিমাময় দৃশ্য উপস্থাপন কৰে।
তেজপুৰ শৈৱ মন্দিৰৰ বাবে বিখ্যাত আৰু ইয়াৰে সৰ্বাধিক আকৰ্ষণ হ’ল ঐতিহাসিক মহাভৈৰৱ। বৰ্তমানৰ গঠনটো আধুনিক নিৰ্মাণ হ’লেও পুৰাণ অনুসৰি মন্দিৰটো স্বয়ং ৰজা বাণাসুৰে নিৰ্মাণ কৰিছিল। এই ৰজাক শিৱৰ লিংগ ৰূপক পূজা কৰা প্ৰথম ব্যক্তি বুলি কোৱা হয় (যদিও প্রত্নতাত্ত্বিক প্রমাণ অনুসৰি এই মন্দিৰটো খ্ৰীষ্টিয় ৮ম-১০ম শতিকাৰ ভিতৰত নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল)।
অসম প্রাচীন দেশ আৰু কেইবাটাও বংশই বিভিন্ন সময়ত শাসন কৰাৰ বাবে তেওঁলোকৰ উত্তৰাধিকাৰ প্ৰায়ে প্রাচীন অৱশিষ্টি পোৱা যায়। গড় দ’লৰ খননৰ ফলত বহুতো বিস্ময়কৰ আৱিষ্কাৰ হৈছে। আৰু অসমৰ বহু প্রত্নতাত্ত্বিক আকর্ষণ বৃদ্ধি পাইছে। এই বোৰ এতিয়া পৰ্যটন উদ্যোগত যথেষ্ট চৰ্চিত হৈছে। অতীত আৰু বৰ্তমানক সেতু কৰি, প্ৰত্নতাত্ত্বিক বা প্রত্নতাত্ত্বিক পর্যটন অভিজ্ঞতা লাভ কৰিবলৈ অপেক্ষা কৰি আছে এনে স্থানবোৰে।
